niedziela, 8 lipca 2018

Krzyże pokutne i inne kamienne skarby. Sobótka

W Sobótce (pow. wrocławski) znajdują się dwa krzyże pokutne. Pierwszy z nich o wymiarach 175 x 98 x 19 ustawiono na terenie lapidarium Muzeum Ślężańskiego przy ul. Św. Jakuba. Został tu przeniesiony w latach 50. z Proszkowic. Brak rytu.

Drugi krzyż pokutny znajdziecie w Sobótce Zachodniej, przy skrzyżowaniu ulic Skłodowskiej-Curie, Polnej i Granitowej. Krzyż typu maltańskiego, z rozszerzającymi się ramionami, ma wymiary 127 x 75 x 23. Brak rytu.

W muzealnym lapidarium można zobaczyć nie tylko krzyż pokutny. Zebrano tu kamienne zabytki z okolic Sobótki, m.in. niepozorne granitowe walce z symbolem x: takim samym, jakie znajdują się na rzeźbach kultowych ze Ślęży. W przypadku ślężańskich rzeźb ów znak interpretuje się zazwyczaj jako symbol solarny związany z pogańskim kultem. 

Jednak odnalezienie znacznie późniejszych obiektów, które również oznakowane były iksem, zainspirowało badaczy do poszukiwania innej hipotezy. W 1209 roku terytoria ślężańskie podzielono, jedna część znalazła się pod władaniem Henryka Brodatego, druga należała do wrocławskiego Klasztoru Najświętszej Marii Panny. 
W związku z tym symbol na kamieniach granitowych i rzeźbach kultowych może mieć znacznie bardziej przyziemne wytłumaczenie: być może kamienie z symbolem x były po prostu znakami granicznymi, ustawianymi na granicy między włościami świeckimi i kościelnymi. 
W muzeum znajdują się dwa takie walce: z Będkowic i Górki. 



Krzyż pokutny: lapidarium Muzeum Ślężańskiego. 


Krzyż pokutny: lapidarium Muzeum Ślężańskiego. 


Krzyż pokutny: Sobótka Zachodnia. 


Krzyż pokutny: Sobótka Zachodnia. 


Lapidarium Muzeum Ślężańskiego: kamienna ława. 


Lapidarium Muzeum Ślężańskiego: rzeźba parkowa.



Lapidarium Muzeum Ślężańskiego: kamień graniczny z Będkowic. 


Lapidarium Muzeum Ślężańskiego: kamień graniczny z Górki. 


Kamienny lew w ścianie kościoła św. Jakuba: prawdopodobnie jest to rzeźba zostawiona w Sobótce po średniowiecznym plenerze rzeźbiarskim albo pozostałość po działalności zakładu kamieniarskiego. 


Kolejny lew, datowany na XII wiek - ten znajduje się przy kościele św. Anny, tuż przy kultowej rzeźbie nazwanej Grzybem. 

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz